Wat is (nie) 'n woordeboek (nie)? Die Woordelys van die Afrikaanse woordelys en spelreels as gevallestudie
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
LitNet
Abstract
Hierdie artikel is die eerste een in ’n trilogie wat verslag doen van ’n intensiewe
metaleksikografiese studie van die Woordelys van die Afrikaanse woordelys en spelreëls
(AWS). In hierdie bydrae word ondersoek ingestel na die status van die Woordelys as
woordeboek al dan nie, aangesien uiteenlopende uitsprake oor hierdie kwessie in sowel die
AWS as die jongste literatuur oor die AWS bestaan. Sodanige ondersoek veronderstel
duidelikheid oor die term woordeboek, asook leksikografie. Uit die wetenskaplike literatuur
blyk egter dat minder eenstemmigheid en (gevolglik) minder duidelikheid oor hierdie terme
bestaan as wat verwag sou word. Gevolglik word die vasstelling van die Woordelys se status
as woordeboek al dan nie voorafgegaan deur die uitklaring van die veronderstelde begrippe,
wat onderneem word binne die raamwerk van die teorie van leksikografiese kommunikasie.
Nuwe definisies word vir die tersaaklike begrippe voorgestel na aanleiding van kritiese
oorweging binne die paradigma van die teorie se twee sentrale beginsels, naamlik: (a) In sy
wese is die leksikografie ’n oefening in menslike kommunikasie; en (b) Dié kommunikasie is
indirek en word deur teks bemiddel. Met betrekking tot leksikografiese tekste word die nuwe
terme leksikogram en tekseem voorgestel om van die tersaaklike veranderlikes te verreken.
Die fokus skuif dan (terug) na die Woordelys en daar word op kommunikatiewe gronde
bevestig dat dit (en ’n aantal ander tekste in die AWS) as woordeboek(e) beskou kan word. Dié
gevolgtrekking en die verdere ontwikkeling van die teorie van leksikografiese kommunikasie
wat daarmee gepaard gaan, baan die weg vir die ontwikkeling van ’n leksikografiese
teksgrammatika wat in die tweede bydrae sal volg, en ’n metaleksikografiese evaluering van
die Woordelys waarvan in die derde bydrae verslag gedoen sal word.
The Afrikaanse woordelys en spelreëls (AWS) (Afrikaans word list and spelling rules) is the authoritative reference work on orthography for Standard Afrikaans. The latest edition (2017) consists of two major parts and several front and back matter texts. The first major part is a section of 244 pages called the Spelreëls, which describes the standard orthography in a series of spelling rules. The second major part, covering 318 pages, is called the Woordelys, in which words (and sometimes short phrases) of the Standard variety are listed because they may pose spelling difficulty, or because they are now specifically recognised as lexical elements of the Standard variety as opposed to (previously) dialectal or foreign items. This article is the first in a trilogy that reports on an intensive metalexicographic study of the Woordelys. In this contribution the status of the Woordelys as a dictionary or not is investigated.
The Afrikaanse woordelys en spelreëls (AWS) (Afrikaans word list and spelling rules) is the authoritative reference work on orthography for Standard Afrikaans. The latest edition (2017) consists of two major parts and several front and back matter texts. The first major part is a section of 244 pages called the Spelreëls, which describes the standard orthography in a series of spelling rules. The second major part, covering 318 pages, is called the Woordelys, in which words (and sometimes short phrases) of the Standard variety are listed because they may pose spelling difficulty, or because they are now specifically recognised as lexical elements of the Standard variety as opposed to (previously) dialectal or foreign items. This article is the first in a trilogy that reports on an intensive metalexicographic study of the Woordelys. In this contribution the status of the Woordelys as a dictionary or not is investigated.
Description
CITATION: Beyer, H. L. 2021. Wat is (nie) 'n woordeboek (nie)? Die Woordelys van die Afrikaanse woordelys en spelreels as gevallestudie. LitNet Akademies, 18(2):45-78.
The original publication is available at https://www.litnet.co.za
The original publication is available at https://www.litnet.co.za
Keywords
Encyclopedias and dictionaries, Metalexicographic study, Afrikaans language -- Orthography and spelling -- Case study, Afrikaans language -- Glossaries, vocabularies, etc.
Citation
Beyer, H. L. 2021. Wat is (nie) 'n woordeboek (nie)? Die Woordelys van die Afrikaanse woordelys en spelreels as gevallestudie. LitNet Akademies, 18(2):45-78.