Inqaku ngokuphucula uluntu elibhalwe ngesiXhosa ngokohlobo lwegenre
Date
2005-03
Authors
Tshefu, Naniswa Winnifred
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : Stellenbosch University
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: This study explores the defining characteristics of the genre-theory analytically for
isiXhosa. The five chosen genre texts in isiXhosa, extracted from five Bona magazine,
deal with social problems.
Firstly the study investigates the theory of genre-based approach. The genre-based
approach forms the framework for the analysis of the isiXhosa texts. The ethnography of
writing posited in the theory of text construction of Grabe and Kaplan (1996) is explored.
This theory is accepted as an underlying framework for teaching writing in isiXhosa in
Curriculum 2005. The ethnography of writing entails addressing the following questions:
who writes, what, to whom, for what purpose, why and how.
Secondly, the write parameter, which is extensively examined, deals with the six learning
outcomes such as listening, speaking, reading, writing, thinking and reasoning, language
structure, in relation to the assessment standards, as a realisation of communicative
purpose. The text-linguistic characteristics of the genre approach involving Grabe and
Kaplan's model of writing are explored in the five isiXhosa magazine texts.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Die studie ondersoek die onderskeidende kenmerke van die genre-teorie analities vir isiXhosa. Die vyf genre-tekste van die BONA tydskrif wat gekies word, handeloor sosiale probleme. Die studie ondersoek eerstens die teorie van die genre-gebaseerde benadering. Die genre-gebaseerde benadering vorm die raamwerk vir die analise van die isiXhosa tekste. Die etnografie van skryf soos gepostuleer in die teorie van tekskonstruksie van Grabe en Kaplan (1996) word ondersoek. Hierdie teorie word aanvaar as onderliggende raamwerk in die onderrig van skryfvaardighede in Kurrikulum 2005. Die etnografie van skryf, behels die ondersoek van die vrae: wie skryf wat aan wie, vir watter doel, wanneer, waarom, en hoe. Tweedens, die skryf parameter, wat uitgebreid ondersoek word met verwysing na die Xhosa tekste, hou ook verband met die leeruitkomste van luister, lees, praat, denkvaardighede en taalstruktuur, met betrekking tot die assesseringsstandaarde, as 'n realisering van kommunikatiewe doelstelling. Die tekslinguisitiese eienskappe word ondersoek soos gepostuleer deur Grabe en Kaplan t.o.v. die vyf Xhosa tydskrifartikels.
ISICATSHULWA Lo msebenzi uphonononga ukwakhiwa kwe thiyori yegenre ngokuhlalutyiweyo. Itekisi zegenre ezintlanu zijonga iingxaki zasekuhlaleni yaye zicatshulwe kumabali amahlanu encwadi ekuthiwa yiBona. Okokuqala lo msebenzi uphanda ithiyori ebanzi ngendlela ethi igenre ijongwe ngayo. Le yimvelaphi yohlobo Iwetekisi yolwimi IwesiXhosa. Indlela yokubhala amagama ivela kwithiyori ka Grabe no Kaplan (1996). Le thiyori yamkelekile njengesiseko sokufundisa ukubhala. Iquka indlela yokubhala enale mibuzo: ngubani obhalayo, ebhala ntoni, ebhalela bani, siyintoni isizathu, ngoba kutheni, ebhala njani. Imigaqo okanye imimiselo yokubhala iyavavanywa yaye iza kujongana neziphumo zokufunda ezithandathu ezizezi: ukumamela, ukuthetha, ukufunda nokubona, ukubhala, ukucinga nokuqiqa, ukwakhiwa kolwimi nokusetyenziswa, nendlela yokuhlola njengenjongo yokudlulisa umba lowo. Ezi mpawu zolwimi Iwetekisi yokusetyenziswa kwegenre zizakujongwa banzi kusetyenziswa Ie ndlela yokubhala ka Grabe no Kaplan. Iziphumo zemfundo eyile: ukufunda nokubona, ukubhala, ukucinga nokuqiqa ziza kunikwa uqwalaselo olulodwa. Okokugqibela abafundi bebanga lesixhenxe baza kuba nakho ukukubona ukuvisisana nokudibana kokubhala ukucinga ukuqiqa kunye nemiqathango yokuhlolwa.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Die studie ondersoek die onderskeidende kenmerke van die genre-teorie analities vir isiXhosa. Die vyf genre-tekste van die BONA tydskrif wat gekies word, handeloor sosiale probleme. Die studie ondersoek eerstens die teorie van die genre-gebaseerde benadering. Die genre-gebaseerde benadering vorm die raamwerk vir die analise van die isiXhosa tekste. Die etnografie van skryf soos gepostuleer in die teorie van tekskonstruksie van Grabe en Kaplan (1996) word ondersoek. Hierdie teorie word aanvaar as onderliggende raamwerk in die onderrig van skryfvaardighede in Kurrikulum 2005. Die etnografie van skryf, behels die ondersoek van die vrae: wie skryf wat aan wie, vir watter doel, wanneer, waarom, en hoe. Tweedens, die skryf parameter, wat uitgebreid ondersoek word met verwysing na die Xhosa tekste, hou ook verband met die leeruitkomste van luister, lees, praat, denkvaardighede en taalstruktuur, met betrekking tot die assesseringsstandaarde, as 'n realisering van kommunikatiewe doelstelling. Die tekslinguisitiese eienskappe word ondersoek soos gepostuleer deur Grabe en Kaplan t.o.v. die vyf Xhosa tydskrifartikels.
ISICATSHULWA Lo msebenzi uphonononga ukwakhiwa kwe thiyori yegenre ngokuhlalutyiweyo. Itekisi zegenre ezintlanu zijonga iingxaki zasekuhlaleni yaye zicatshulwe kumabali amahlanu encwadi ekuthiwa yiBona. Okokuqala lo msebenzi uphanda ithiyori ebanzi ngendlela ethi igenre ijongwe ngayo. Le yimvelaphi yohlobo Iwetekisi yolwimi IwesiXhosa. Indlela yokubhala amagama ivela kwithiyori ka Grabe no Kaplan (1996). Le thiyori yamkelekile njengesiseko sokufundisa ukubhala. Iquka indlela yokubhala enale mibuzo: ngubani obhalayo, ebhala ntoni, ebhalela bani, siyintoni isizathu, ngoba kutheni, ebhala njani. Imigaqo okanye imimiselo yokubhala iyavavanywa yaye iza kujongana neziphumo zokufunda ezithandathu ezizezi: ukumamela, ukuthetha, ukufunda nokubona, ukubhala, ukucinga nokuqiqa, ukwakhiwa kolwimi nokusetyenziswa, nendlela yokuhlola njengenjongo yokudlulisa umba lowo. Ezi mpawu zolwimi Iwetekisi yokusetyenziswa kwegenre zizakujongwa banzi kusetyenziswa Ie ndlela yokubhala ka Grabe no Kaplan. Iziphumo zemfundo eyile: ukufunda nokubona, ukubhala, ukucinga nokuqiqa ziza kunikwa uqwalaselo olulodwa. Okokugqibela abafundi bebanga lesixhenxe baza kuba nakho ukukubona ukuvisisana nokudibana kokubhala ukucinga ukuqiqa kunye nemiqathango yokuhlolwa.
Description
Thesis (MA)--University of Stellenbosch, 2005.
Keywords
Xhosa language -- Discourse analysis, Xhosa language -- Usage, Xhosa language -- Social aspects, Xhosa language -- Writing, Written communication, Competency-based education -- South Africa, Bona magazine