Verwondering ondanks verwonding. Tussen aftakeling (verganklikheid) en ontkieming (onverganklikheid) ‒ oor die spirituele estetika van 'n "pneumatiese liggaam" binne die knyptang van veroudering, sterwe, graf en dood
Date
2022
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
LitNet
Abstract
Antjie Krog se digbundel Verweerskrif (2006a) stel opnuut die vraagstuk van veroudering,
liggaamlike aftakeling en die besef van verganklikheid, sterwe en dood aan die orde.1 Die
besef van sterwe en dood laat beslis ’n wond in die brose “siel” van die sinsoekende mens.
Verwonding verwys na die verlies aan liggaamlike vermoëns binne die aftakelingsproses van
veroudering en die besef van eindigheid en onafwendbare stoflikheid. Maar is die liggaam
bloot stof en die dood aaklig? ’n Alternatief is om die vraagstuk van veroudering, liggaamlike
aftakeling, sterwe en dood vanuit ’n spiritueel meta-fisiese hoek te benader ‒ die méér van
transendentale verbeelding (désir métaphysique). Antropologies gesproke is die mens dan
nie bloot homo ludens (die spelende mens) nie, maar ten diepste homo transcendentalis
(die verwonderende, selfoorstygende mens). Die vraag duik dan op of, in die woorde van
N.P. Van Wyk Louw, die dood ook “mooi” kan wees. Indien die mens nie inherent ’n
“onsterflike siel” besit nie, hoe moet daar dan teologies en vanuit ’n Christelik-eskatologiese
perspektief oor die estetika van sterwe, dood en die uiteindelike graf nagedink word? Die
basiese stelling is dat die metafoor van saad, en die korrelasie tussen sterwe en ontkieming,
nuwe perspektiewe open vir ’n doksologie oor “die oop graf”. Stof en kosmos word dan estetiese
elemente van ’n opstandingshoop ‒ die sogenaamde “pneumatiese liggaam” (πνευματικόν/
pneumatikon). In dié verband bied Dostojefski se siening van ’n dodekamer as bruilofskamer
(Joh. 2:1), en Michelangelo Buonarroti se soeke na “siel” in die gebeitelde volmaaktheid van
die menslike liggaam asook die estetika van beskilderde, harmonieuse lyflikheid ten spyte van
aftakelende veroudering, ’n verhelderende, hermeneutiese perspektief om “mooi” teologies te
herinterpreteer. Vandaar die spirituele estetika van liggaamlike verwonding as die wonderbaarlike ontkiemingsproses van ’n “onsterflike siel”.
Description
CITATION: Louw, D. J. 2022. Verwondering ondanks verwonding. Tussen aftakeling (verganklikheid) en ontkieming (onverganklikheid) ‒ oor die spirituele estetika van 'n "pneumatiese liggaam" binne die knyptang van veroudering, sterwe, graf en dood. LitNet Akademies, 19(1):328-357.
The original publication is available at https://www.litnet.co.za
The original publication is available at https://www.litnet.co.za
Keywords
Death
Citation
Louw, D. J. 2022. Verwondering ondanks verwonding. Tussen aftakeling (verganklikheid) en ontkieming (onverganklikheid) ‒ oor die spirituele estetika van 'n "pneumatiese liggaam" binne die knyptang van veroudering, sterwe, graf en dood. LitNet Akademies, 19(1):328-357.