Browsing by Author "Swart, Anike"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    Verwantskappe tussen leksikale en narratiewe begrip en produksie en vroee ontwikkelingsmetings
    (Stellenbosch : Stellenbosch University, 2024-03) Swart, Anike; Klop, Daleen; Stellenbosch University. Faculty of Medicine and Health Sciences. Dept. of Health & Rehabilitation Sciences. Speech-Language and Hearing Therapy.
    AFRIKAANSE OPSOMMING: Hierdie studie ondersoek die verband tussen vroee taalontwikkeling en vroee algemene ontwikkeling in ʼn voorskoolse bevolking van ʼn laer sosio-ekonomiese agtergrond in die Wes-Kaap, Suid-Afrika. Twee dimensies van vroee taalontwikkeling, naamlik leksikale ontwikkeling en narratiewe ontwikkeling, is in terme van vier komponente ondersoek: leksikale produksie en begrip, asook narratiewe produksie en begrip. Verder is vroee algemene ontwikkeling oor vyf dimensies geassesseer: grofmotoriese ontwikkeling, fynmotoriese koordinasie en visueel-motoriese integrasie, vroee syfervaardigheid en wiskunde, kognisie en uitvoerende funksionering, en vroee geletterdheid en taal. Die vier hoofdoelwitte van die navorsing was: 1) om verwantskappe en korrelasies tussen die dimensies en komponente van vroee taalontwikkeling en vroee algemene ontwikkeling te ondersoek deur beskrywende statistiek, kruistabulering en korrelasies; 2) om die invloed van waarneembare veranderlikes (leksikale ontwikkeling en narratiewe ontwikkeling) as dimensies op die latente konstruk van vroee taalontwikkeling te ondersoek deur gebruik te maak van bevestigende faktoranalise (CFA); 3) om die impak van waarneembare veranderlikes (grofmotoriese ontwikkeling, fynmotoriese koordinasie en visueel-motoriese integrasie, vroee syfervaardigheid en wiskunde, kognisie en uitvoerende funksionering, en vroee geletterdheid en taal) as dimensies op die latente konstruk van vroee algemene kognitiewe ontwikkeling te verken (gebruik ook CFA); en 4) om die a priori-hipotese van ʼn oorsaaklike verband tussen vroee taalontwikkeling en vroee algemene kognitiewe ontwikkeling te toets deur gebruik te maak van strukturele vergelykingsmodellering (SEM). Die teoretiese raamwerk van hierdie studie is gebaseer op CFA, wat aangewend is om die dimensionaliteit van vroee taalontwikkeling te ondersoek. Die studie bou voort op die bevindinge van Massonnie et al. (2022). Daar word ondersoek of CFA se struktuur vroee taalontwikkeling voldoende kan vasvang, met inagneming van linguistiese aanwysers van geassesseerde taalvaardighede. Die komponente van vroee taalontwikkeling (leksikale ontwikkeling en narratiewe ontwikkeling) en hul modaliteite (produksie en begrip) is as dimensies van vroee taalontwikkeling geklassifiseer. Die volgende meetinstrumente is gebruik: Cross-Linguistic Tasks (CLT) (Southwood, 2012), Multilingual Assessment Instrument for Narratives (MAIN) (Klop & Visser, 2020) en Early Learning Outcome Measure (ELOM) (Dawes et al., 2016). Ten slotte werp hierdie navorsing lig op die ingewikkelde wisselwerking tussen vroee taalontwikkeling en algemene ontwikkeling by voorskoolse kinders. Die studie bevind dat daar beduidende korrelasies tussen leksikale ontwikkeling en narratiewe ontwikkeling is, asook ‘n oorsaaklike verband tussen vroee taalontwikkeling en algemene ontwikkeling is. Deur die gebruik van CFA en SEM, verskaf die studie insig in die onderliggende dimensies en oorsaaklike verbande tussen hierdie ontwikkelingsdomeine. Die bevindinge le klem op die belangrikheid van vroee taalvaardighede as kritieke voorspellers van latere kognitiewe en geletterdheidsuitkomste, wat die potensiaal beklemtoon vir geteikende intervensies om sosio-ekonomiese ongelykhede aan te spreek en optimale ontwikkeling by jong kinders te bevorder.