Browsing by Author "Holtzhausen, Koos"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    'n Funksionalistiese benadering tot die hantering van taal- en kultuurverskille in 'n Afrikaanse proefvertaling van Daniel Kehlmann se roman Die Vermessung der Welt
    (LitNet, 2017) Holtzhausen, Koos; De Roubaix, Lelanie
    Dit is verbasend dat daar so min vertalings van Duitse letterkundige werke in Afrikaans bestaan, siende dat Afrikaans en Duits tot dieselfde taalfamilie behoort en heelwat taalkundige ooreenkomste toon. Die enkele vertalings wat daar is, is ’n geruime tyd gelede gemaak en het dikwels betrekking op ouer, klassieke werke. Daar het egter gedurende die afgelope drie dekades ’n aantal moderne Duitse romans verskyn wat in verskeie tale vertaal is en internasionaal topverkopers geword het. Die Vermessung der Welt van Daniel Kehlmann is een van hierdie romans wat in 2005 verskyn het. Die roman beskryf episodes uit die lewens van twee wêreldbekende Duitse wetenskaplikes, Carl Friedrich Gauss en Alexander von Humboldt, met ’n grappige en satiriese aanslag. In hierdie artikel ondersoek ons die invloed van taal- en kultuurverskille op die moontlike vertaling in Afrikaans van die roman Die Vermessung der Welt. ’n Proefvertaling van ’n uittreksel uit die teks word verskaf ten einde die uitdagings wat sodanige vertaling aan die vertaler stel, met spesifieke verwysing na taal- en kultuurverskille, in besonderhede te bespreek. In hierdie vertaalhandeling is daar deurgaans drie kulture en leefwêrelde ter sprake: dié van die 18de-eeuse tekswêreld en die historiese konteks waarmee die roman in gesprek tree, dié van die hedendaagse Duitse bronteksleser, en dié van die waarskynlike Afrikaanse leser van die doelteks. Vanuit ’n vertaalteoretiese raamwerk voer ons aan dat ’n funksionalistiese vertaalbenadering hier aangewese is, aangesien dit die vertaler in staat stel om effektief tussen bogenoemde drie kulture en leefwêrelde te bemiddel. Die funksionalistiese benadering, wat deur o.a. die teoretici Hans Vermeer en Christiane Nord gevestig en uitgebou is, stel die behoeftes en kultuur van die doelteksleser onderworpe aan die “skopos” (die doel van die vertaling). Nord se lojaliteitsbeginsel, wat verwys na lojaliteit teenoor sowel die skrywer van die bronteks as die doelteksleser, word ook in ag geneem. Gebaseer op die unieke genre en skryfstyl van die bronteks het ons ’n vertaalbenadering gekies waar ’n letterlike (direkte) vertaling daargestel word wat steeds lojaliteit teenoor die kultuur van die doelteksleser as oogmerk het. ’n Proefvertaling van enkele gedeeltes uit die roman word aangebied, asook ’n bespreking van die vernaamste vertaalprobleme en ’n motivering vir van die keuses wat gemaak is ten einde hierdie vertaalprobleme op te los.