Tussen tale : oortekening as vertaalstrategie in Breyten Breytenbach se bundel Oorblyfsel/ Voice Over
Date
2012-12
Authors
Kirsten, Elzet
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : Stellenbosch University
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: This study investigates the translation strategy oortekening (Afrikaans for “resigning” or
“redrawing”) as it is found in the bilingual context of Breytenbach’s volume of poems
Oorblyfsel/ Voice Over (2009). The term oortekening (retracing), coined by Odendaal
(2011), refers to corresponding parts of the Afrikaans and English versions in the volume
which differs semantically but which are alike phonologically and orthographically.
The argument is made that, in the context of the bilingual layout of the volume, the
translation strategy oortekening invites bilingual readers to take part in an interpretative
game as they read the two versions side-by-side. It is further argued that currently there are
not adequate theories in translation studies to describe and understand this interpretative
play. This study therefore uses theories from outside translation studies to describe the
translation phenomenon in this volume and in this way provide a theoretical framework in
which the unusual nature of the translation of the volume can be understood.
Chapter one, an introduction, is followed by Chapter two which gives an overview of the
main approaches in translation theory, describing how the problem statement would be
described and understood by each. The linguistic approaches which are covered includes
structural linguistics, text and sociolinguistics and functionalism. The literary approaches
include descriptive translation studies and more ideologically orientated approaches.
Enquiry is made into which aspects of each approach are useful to explain the volume and
which are not. Chapter three applies three concepts from outside translation studies to
oortekening in the context of the bilingual layout of the volume: Pratt’s contact zone
(1987, 1991, 1992, 1996), Bhabha’s in-between (1993) and Lecercle’s remainder (1990).
These concepts are used to analyse examples of oortekening from the volume.
In the last chapter the findings of the study are discussed. The relationship between the two
languages in the volume is compared to the historical and current relationship between
Afrikaans and English. The chapter ends with a discussion of the variety of possible further
studies based on this volume and this study.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Hierdie studie ondersoek die vertaalstrategie oortekening soos wat dit in die tweetalige konteks van Breytenbach se bundel Oorblyfsel/ Voice Over (2009) voorkom. Die term oortekening is aan Pieter Odendaal (2011) ontleen en verwys na ooreenkomstige dele van die Afrikaanse en Engelse weergawes in die bundel wat semanties verskil maar fonologies en ortografies ooreenkom. Daar word geargumenteer dat die vertaalstrategie oortekening in die konteks van die tweetalige uitleg van die bundel tweetalige lesers nooi om aan ’n interpretatiewe spel deel te neem soos wat hulle die twee weergawes saam lees. Daar word verder geargumenteer dat daar tans in die vertaalkunde nie gepaste teorieë is om die interpretatiewe spel te beskryf en te begryp nie. Die studie gebruik dus teorieë van buite die vertaalkunde om die vertaalverskynsel in hierdie bundel te beskryf en om so ’n teoretiese raamwerk voor te stel waarbinne die ongewone aard van die bundel se vertaalaspek begryp kan word. Die inleidende hoofstuk word gevolg deur hoofstuk twee wat ’n oorsig gee van die vernaamste vertaalteoretiese benaderings en hoe die probleemstelling volgens elk van die benaderings beskryf en verstaan word: die linguistiese benaderings, vanaf die strukturele linguistiek, teks- en sosiolinguistiek na die funksionalisme; en die literêre benaderings, wat deskriptiewe vertaalstudies en meer ideologies gefundeerde benaderings insluit. Daar word ondersoek ingestel na watter aspekte van elk van die benaderings nuttig is om die bundel te beskryf en watter tekortkominge elke benadering bied. Hoofstuk drie maak drie konsepte van buite die vertaalkunde van toepassing op oortekening in die konteks van die tweetalige uitleg van die bundel: Pratt (1987, 1991, 1992, 1996) se contact zone as die kontaksone, Bhabha (1993) se in-between as die (in)tussen(in) en Lecercle (1990) se remainder as die oorblyfsel. Hierdie konsepte word gebruik om voorbeelde van oortekening uit die bundel te analiseer. In die laaste hoofstuk word die bevindinge van die studie bespreek. Die verhouding tussen die twee tale in die bundel word vergelyk met die historiese en huidige verhouding tussen Afrikaans en Engels. Daar word laastens gewys op ’n verskeidenheid verdere navorsingsmoontlikhede wat hierdie bundel en hierdie studie bied.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Hierdie studie ondersoek die vertaalstrategie oortekening soos wat dit in die tweetalige konteks van Breytenbach se bundel Oorblyfsel/ Voice Over (2009) voorkom. Die term oortekening is aan Pieter Odendaal (2011) ontleen en verwys na ooreenkomstige dele van die Afrikaanse en Engelse weergawes in die bundel wat semanties verskil maar fonologies en ortografies ooreenkom. Daar word geargumenteer dat die vertaalstrategie oortekening in die konteks van die tweetalige uitleg van die bundel tweetalige lesers nooi om aan ’n interpretatiewe spel deel te neem soos wat hulle die twee weergawes saam lees. Daar word verder geargumenteer dat daar tans in die vertaalkunde nie gepaste teorieë is om die interpretatiewe spel te beskryf en te begryp nie. Die studie gebruik dus teorieë van buite die vertaalkunde om die vertaalverskynsel in hierdie bundel te beskryf en om so ’n teoretiese raamwerk voor te stel waarbinne die ongewone aard van die bundel se vertaalaspek begryp kan word. Die inleidende hoofstuk word gevolg deur hoofstuk twee wat ’n oorsig gee van die vernaamste vertaalteoretiese benaderings en hoe die probleemstelling volgens elk van die benaderings beskryf en verstaan word: die linguistiese benaderings, vanaf die strukturele linguistiek, teks- en sosiolinguistiek na die funksionalisme; en die literêre benaderings, wat deskriptiewe vertaalstudies en meer ideologies gefundeerde benaderings insluit. Daar word ondersoek ingestel na watter aspekte van elk van die benaderings nuttig is om die bundel te beskryf en watter tekortkominge elke benadering bied. Hoofstuk drie maak drie konsepte van buite die vertaalkunde van toepassing op oortekening in die konteks van die tweetalige uitleg van die bundel: Pratt (1987, 1991, 1992, 1996) se contact zone as die kontaksone, Bhabha (1993) se in-between as die (in)tussen(in) en Lecercle (1990) se remainder as die oorblyfsel. Hierdie konsepte word gebruik om voorbeelde van oortekening uit die bundel te analiseer. In die laaste hoofstuk word die bevindinge van die studie bespreek. Die verhouding tussen die twee tale in die bundel word vergelyk met die historiese en huidige verhouding tussen Afrikaans en Engels. Daar word laastens gewys op ’n verskeidenheid verdere navorsingsmoontlikhede wat hierdie bundel en hierdie studie bied.
Description
Thesis (MPhil)--Stellenbosch University, 2012.
Keywords
Literature -- Translations, Translating and interpreting, Breytenbach, Breyten -- Oorblyfsel/Voice over, Dissertations -- Afrikaans language, Theses -- Afrikaans language, Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation