'n Kultuurhistoriese en opvoedkundige waardebepaling van plaasskole in die Overberg, in die lig van die uitfasering daarvan
Date
2000-03
Authors
Strauss, E. M. (Elizabeth Magrieta)
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : Stellenbosch University
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: Due to the great differences of opinion regarding the exact area covered by the Overberg,
the following boundaries are stipulated for the purposes of this study: the Hottentots
Holland Mountains form the boundary to the west, the Riviersonderend and Langeberg
Mountains to the north, the Atlantic Ocean to the southwest and the Indian ocean to the
southeast. In the east the area stretches up to the Duivenhoks River near Heidelberg.
The history of education in South Africa is closely interwoven with the general history of
the country. Education in rural areas had to contend with various inhibiting factors during
the 18th and 19th centuries. Among these factors were the scarce population, large distances
between main centres and a shortage of well-trained teachers. In spite of such limitations,
education in farm schools blossomed after the initial period up to approximately 1940,
after which time there was a steady decline in the numbers of these schools.
The farm schools in the Overberg are not only important regarding the part they play in
contributing to the formal education and upbringing of rural children, but also for the
important contribution they make to cultural history. The child attending a farm school
experiences certain aspects of culture such as folk tales, rhymes, songs, games and the
close ties between culture and nature in a unique way, and this has an extremely important
influence on the general development and education of these children. In the rural
environment the parental horne and the church are two important allies of the farm school.
Although there are currently (1999) no formal policies in place for the purposeful phasing
out of farm schools, it is, however, a fact that they are forced to close their doors the one
after the other. The importance of the cultural contribution these schools make to the
upbringing of the child should be taken into consideration by the authorities before the
decision is made to close them down.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Daar heers groot verskil van mening oor waar die grense van die Overberg lê en daarom word die gebied vir die doeleindes van hierdie studie soos volg afgebaken: die Hottentots- Hollandberge as die westelike grens, die Riviersonderend- en Langeberge as die noordelike grens, die Atlantiese oseaan as die suidewestelike en die Indiese oseaan as die suidoostelike grens. Aan die oostekant strek die gebied tot by die Duiwenhoksrivier naby Heidelberg. Die geskiedenis van die onderwys in Suid-Afrika is nou verweef met die algemene geskiedenis van die land. Onderwys op die platteland het in die 18de en 19de eeu met verskeie stremmende faktore te kampe gehad, byvoorbeeld die yl bevolking, groot afstande van die hoofsentra en 'n tekort aan goed opgeleide onderwysers. Ten spyte van dié beperkinge het onderwys in die plaasskole ná die vestigingsperiode 'n bloeitydperk beleef wat vanaf ongeveer 1940 gevolg is deur 'n afuame in die getal plaasskole. Die rol van die plaasskole in die Overberg is nie slegs belangrik as gevolg van hul bydrae tot die formele onderwys en opvoeding van die plattelander nie, maar ook vir die belangrike bydrae wat hulle lewer op die gebied van die kultuurgeskiedenis. Plaasskole is 'n goeie teelaarde vir die volkskultuur en die plaasskoolkind se belewing van sekere aspekte van die kultuur soos byvoorbeeld die volkswoordkuns, speletjies, en die noue band tussen bodem en kultuur, lewer 'n uiters waardevolle bydrae tot hulle algemene opvoeding en vorming. In die plattelandse milieu is die ouerhuis en die kerk besondere bondgenote van die plaasskool. Hoewel daar tans (1999) nie 'n formele beleid bestaan deur middel waarvan plaasskole doelbewus uitgefaseer word nie, gebeur dit wel in realiteit dat die een na die ander skool sy deure moet sluit. Die belang van die kulturele bydrae wat plaasskole maak tot die opvoeding en vorming van die kind, behoort in ag geneem te word voordat skole deur die owerheid gesluit word.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Daar heers groot verskil van mening oor waar die grense van die Overberg lê en daarom word die gebied vir die doeleindes van hierdie studie soos volg afgebaken: die Hottentots- Hollandberge as die westelike grens, die Riviersonderend- en Langeberge as die noordelike grens, die Atlantiese oseaan as die suidewestelike en die Indiese oseaan as die suidoostelike grens. Aan die oostekant strek die gebied tot by die Duiwenhoksrivier naby Heidelberg. Die geskiedenis van die onderwys in Suid-Afrika is nou verweef met die algemene geskiedenis van die land. Onderwys op die platteland het in die 18de en 19de eeu met verskeie stremmende faktore te kampe gehad, byvoorbeeld die yl bevolking, groot afstande van die hoofsentra en 'n tekort aan goed opgeleide onderwysers. Ten spyte van dié beperkinge het onderwys in die plaasskole ná die vestigingsperiode 'n bloeitydperk beleef wat vanaf ongeveer 1940 gevolg is deur 'n afuame in die getal plaasskole. Die rol van die plaasskole in die Overberg is nie slegs belangrik as gevolg van hul bydrae tot die formele onderwys en opvoeding van die plattelander nie, maar ook vir die belangrike bydrae wat hulle lewer op die gebied van die kultuurgeskiedenis. Plaasskole is 'n goeie teelaarde vir die volkskultuur en die plaasskoolkind se belewing van sekere aspekte van die kultuur soos byvoorbeeld die volkswoordkuns, speletjies, en die noue band tussen bodem en kultuur, lewer 'n uiters waardevolle bydrae tot hulle algemene opvoeding en vorming. In die plattelandse milieu is die ouerhuis en die kerk besondere bondgenote van die plaasskool. Hoewel daar tans (1999) nie 'n formele beleid bestaan deur middel waarvan plaasskole doelbewus uitgefaseer word nie, gebeur dit wel in realiteit dat die een na die ander skool sy deure moet sluit. Die belang van die kulturele bydrae wat plaasskole maak tot die opvoeding en vorming van die kind, behoort in ag geneem te word voordat skole deur die owerheid gesluit word.
Description
Thesis (MA)--Stellenbosch University, 2000.
Keywords
Rural schools -- South Africa -- Overberg, Education, Rural -- South Africa -- Western Cape, Dissertations -- History, Theses -- History