Benefits and limitations of local food economies to promote sustainability : a Stellenbosch case study

Date
2010-03
Authors
Schulschenk, Jess
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : University of Stellenbosch
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: The main aims of this thesis were to investigate the benefits and limitations of local food economies in promoting sustainability through a review of the literature and an assessment of the current status of the food production, distribution and consumption in Stellenbosch in order to make recommendations for promoting greater sustainability through Stellenbosch‟s food system. A review of the literature found that the modern food system has promoted the externalisation of social and environmental costs to the detriment of food, livelihood and environmental security for communities across the world. Whilst localisation of the food system does not conclusively result in reduced contributions to greenhouse gas emissions, it tends to promote greater sustainability through the building of community networks and embeddedness that increase the potential for strengthening community resilience, accountability and the internalisation of social and environmental costs. Challenges in the near future of population growth, urbanisation, climate change, intensifying environmental degradation and peak oil are expected to drastically alter the ways in which we are able to produce and distribute food. Local food economies are presented as an alternative food system that builds social, economic and environmental capital at a community level whilst increasing community resilience to future shocks and threats. Research into the current status of production, distribution and consumption for Stellenbosch found that the region currently produces predominantly wine grapes and other deciduous fruit for export, whilst relying on imported food produce from other regions for consumption. High levels of food insecurity are recorded for areas within Stellenbosch and findings are presented on the food requirements for a nutritionally optimal diet for the region. Productive potential of the land and urban zones are translated into potential yield and compared with current and nutritionally optimal food demand. The findings suggest that Stellenbosch has the potential to produce enough food to meet all local requirements (both current and nutritionally optimal) but this would require drastic shifts in land use. A discussion is presented on optimal land use, comparing production of wine grapes for export with food production for local consumption. The conclusions drawn from the thesis suggest that in the context of current food, livelihood and environmental insecurity and future vulnerability as a result of increasing demand, climate change and peak oil, local food economies have a vital role to play in promoting sustainability. Stellenbosch is currently vulnerable with a high dependency on export markets for local produce and imported produce for local consumption. Building a stronger local food economy in Stellenbosch has the potential to create opportunities to address challenges of poverty and inequality, build resilience and promote environmental sustainability. The recommendations of the thesis are to boost local production of key food crops suitable to the region, actively invest in the strengthening of local distribution networks that connect local producers more directly to local consumers and to build a local food movement with consumers through education and awareness. Several opportunities for further scholarship are presented.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Die hoofdoel van hierdie tesis is om voedselekonomieë as 'n instrument van volhoubaarheid aan te moedig. Spesifiek gekose literatuur en 'n ondersoek na die huidige voedselproduksiesituasie, verspreiding en die verbruik van voedsel in Stellenbosch is gebruik om voorstelle te maak vir verhoogde volhoubaarheid in die toekoms deur die gebruik van die voedselsisteem in Stellenbosch. Uit die literatuurstudie is gevind dat moderne voedselsisteme neig na die eksternalisasie van sosiale- en omgewingskostes en dus die sekuriteit van voedsel, lewensonderhoud en 'n gesonde omgewing vir gemeenskappe reg oor die wereld bedreig. Die lokalisering van voedselsisteme beteken nie noodwendig dat die vrystelling van uitlaatgasse wat tot aardverwarming bydra verminder word nie, maar dit dra wel by tot volhoubaarheid deur gemeenskapsnetwerke en gemeenskapsbande te versterk. Sterker gemeenskappe dra verder by tot meer veerkragtige herstel en moedig aanspreeklikheid en die internalisasie van sosiale- en omgewingskostes aan. Uitdagings in die nabye toekoms, soos populasiegroei, verstedeliking, klimaatsverandering, die intensifisering van omgewingsdegradering en die olie-piek, gaan die manier hoe voedsel geproduseer en versprei word drasties verander. Plaaslike voedselekonomieë word dus as 'n alternatiewe voedselsisteem voorgestel, omdat dit sosiale-, ekonomiese- en omgewingskapitaal opbou op gemeenskapsvlak en dit 'n meer veerkragte herstelvermoë gee om effektief te reageer op toekomstige skokke en bedreigings. Navorsing oor die huidige produksie, verspreiding en gebruik van voedsel in Stellenbosch het bevind dat die streek hoofsaaklik wyndruiwe en ander sagte vrugte produseer vir die uitvoermark, terwyl dit op invoere staatmaak vir plaaslike gebruik. Hoë vlakke van voedselonsekerheid in areas in en om Stellenbosch is aangeteken en die bevindinge word aangebied in terme van die optimale voedsame dieet vir die omgewing. Die potensiaal vir die produktiwiteit van landelike en stedelik gebiede in Stellenbosch word vertaal as die potensiële oes en word vergelyk met huidige en die optimale voedsame voedsel aanvraag. Daar is in die navorsing bevind dat Stellenbosch die potensiaal het om genoeg voedsel te produseer om in alle plaaslike vereistes (beide huidiglik en optimaal voedsaam) te voldoen, met 'n drastiese verandering in grondgebruik. Voorstelle word v gemaak oor die optimale gebruik van grond deur die produksie van wyndruiwe vir uitvoer te vergelyk met voedselproduksie vir plaaslike gebruik. Die gevolgtrekkings dui daarop dat die huidige voedsel-, lewensonderhoud- en omgewingsonsekerheid, tesame met 'n toekomstige kwesbaarheid as gevolg van verhoogde aanvraag, klimaatsverandering en die olie-piek, beteken dat plaaslike ekonomieë 'n belangrike rol gaan speel in volhoubaarheid. Stellenbosch is tans kwesbaar omdat dit staatmaak op uitvoer van plaaslike produkte en op ingevoerde produkte vir plaaslike gebruik. Deur 'n sterker plaaslike voedselsisteem te bou, kan Stellenbosch geleenthede skep om armoede en ongelykheid aan te spreek, 'n veerkragtige herstelvermoë te bou en omgewingsvolhoubaarheid aan te moedig. Die voorstelle in hierdie tesis sluit in om plaaslike produksie van sleutel voedselgewasse wat volhoubaar is te verhoog, om aktief te bele in die versterking van plaaslike verspreidingsnetwerke wat plaaslike produseerders en gebruikers direk verbind en om 'n plaaslike voedselbeweging daar te stel deur gepaste opvoeding en bewusmaking. Verskeie geleenthede bestaan vir verdere navorsing.
Description
Thesis ((MPhil (Sustainable Development Management and Planning))--University of Stellenbosch, 2010.
Keywords
Food economy, Sustainable development, Local foods -- Economic aspects -- Stellenbosch, Sustainable agriculture, Dissertations -- Public management and planning, Theses -- Public management and planning
Citation