Towards a conceptual framework for the analysis of governance arrangements and livelihoods of small-scale fisheries in Norton, Zimbabwe
Date
2022-04
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : Stellenbosch University
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: Governance arrangements and their impacts on the livelihoods of small-scale fisheries (SSF) in Zimbabwe are an understudied phenomenon. Government and local authorities are very active, vocal and visible in the management of other livelihood activities such as farming, and artisanal mining. However, very limited attention is paid to the fisheries sector. The SSF sector in Zimbabwe has been marred by mis-governance coupled with a poor, fragmented regulatory framework that has resulted in limiting access for several fishing communities. This situation consequently has threatened livelihoods. This study sought to investigate the nature of governance and power relations in SSF and their impact on fisherfolk’s livelihoods. To do so, the research was structured and mediated by several research questions including: what are the current governance arrangements within the SSF sector in Norton? The study adopted a grounded theory approach to allow the participants (fisherfolk) to speak for themselves, narrating their perceptions. It employed qualitative methods for data collection such as primary (interviews and focus group discussions) and secondary (newspapers, government policy documents) to address the research questions. A total of 113 respondents who included individual fishers, and cooperatives took part in the study. The conceptual foundation of this study was informed by the interactive governance approach because it focuses on interpreting the governability of societal systems. Results have shown that SSF in Zimbabwe are instituted through an overlapping hierarchical centralised system by various government departments and ministries. This formal centralised system is often confusing and difficult to implement since it is poorly regulated, and fragmented. The weak centralised hierarchical arrangements resulted in the emergence of informal fishing which is dominant and visible in Norton SSF. Formal and informal fishing arrangements operate simultaneously in some instances and there is significant overlap and interaction between formal and informal fishing with informal fishing considered larger than formal fishing. These informal fishing arrangements are dominant and visible in the governance of SSF in Norton and also reflect reliance on and use of indigenous fishing rights amongst the fisherfolk. SSF in Norton have proven to be important as a source of livelihoods, yet the continued marginalisation of informal arrangements in decision making continues to undermine the potentially positive socio-economic benefits for some actors. Instead, informal arrangements have created quasi-judicial epochs of power that threaten the sustenance of the whole SSF in Norton. By giving a detailed account of the multi-layered governance structures (both formal and informal) through the development of a conceptual framework suitable for SSF in Norton, this study contributed to ongoing debates on fisheries governance under the three existing governance modes which are (hierarchical, co-governance, and self-governance). Realising the important role, played by informal fishing, the study calls for co-management participatory process between the government and small-scale fishers in formulating a dedicated stand-alone policy for SSF in Zimbabwe.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Beheermaatreels en die dienooreenkomstige invloed daarvan op die bestaan van kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe, is ’n ongekende en onbekende fenomeen. Die regering asook plaaslike owerhede in Zimbabwe poog oenskynlik om die bestaanspraktyke van algemene boerdery en selektiewe, vakmanskap-gerigte mynbou te ondersteun en te bestuur. Dit wil voorkom asof min tot geen navorsing oor die vissery-sektor van Zimbabwe onderneem is. Kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe word tans deur wanbeheer en gefragmenteerde regulasies geteister wat die toegang tot vissersgemeenskappe beperk. Die volgehoue probleem bedreig die tersaaklike bestaanspraktyke. Hierdie verhandeling is daarop uit om die eiesoortige beheer en gepaardgaande magsverhoudinge binne die kaders van kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) asook die invloed wat dit op vissermanne/-vroue se bestaanspraktyke vermoedelik mag he, te ondersoek. Om die navorsing-voornemens van die verhandeling te verwerklik, word dit deur menigte navorsingsvrae bemiddel. Die volgende vraag word, onder andere, gevra: Wat is die huidige beheermaatreels binne die kleinskaalse vissery-sektor van Norton? Verder, word ’n gegronde teoretiese benadering gevolg om deelnemers (vissers) se “stemme” en narratiewe tot die voorgrond te bring. Die voormelde navorsing-voornemens word deur middel van kwalitatiewe navorsingsmetodes onderneem wat op ’n verskeidenheid dataverkryging-metodes geskoei is: primere bronne (onderhoude en fokusgroepbesprekings) asook sekondere bronne (koerantartikels, -berigte en staatskoerante) is gesamentlik gebruik om die navorsingsvrae te beantwoord en te bespreek. Daarom het die navorser, met deeglike oorweging, en ook gegewe die unieke kontekstuele faktore, 113 respondente vir die doeleindes van die studie geidentifiseer, wat onder andere individuele vissers asook samewerkers is. Die konseptuele raamwerk van hierdie verhandeling is op ’n interaktiewe bestuursbenadering geskoei omdat daar op die interpretatiewe beheermaatreëls van sosiale stelsels gefokus word. Na die afloop van die studie, toon die data dat kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe deur ’n oorkoepelende, gestratifiseerde en gesentraliseerde beheerstelsel gekenmerk word. Die stelsel sluit dus enige vorm van verskillende regeringsdepartemente en ministeriele groeperings in. Daar is dikwels onenigheid en misverstande oor ’n formele gesentraliseerde stelsel omdat die implementering daarvan swak gereguleer en gefragmenteer is. Die swak gesentraliseerde en hiërargiese onderhandelinge het tot ’n totstandkoming van informele visserye gelei wat in Norton se kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) oorheersend sigbaar is. Regulasies vir visvang word in ’n beduidende, oorkoepelende en interaktiewe wyse binne beide formele en informele visserye aangetref. Daarbenewens, word meer informele as formele visvang-aangeleenthede aangetref. Informele visvang regulasies word hoofsaaklik binne die kaders van dominante en die sigbare beheer van kleinskaalse visvang-aangeleenthede in Norton aangetref. Informele regulasies oor visvang-aangeleenthede is oorheersend en sigbaar in die beheer en regeerskap van kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Norton en reflekteer ook ’n behoefte aan inheemse visvangregte rondom die visser-gemeenskappe. Aan die een kant, is kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) as ’n belangrike bestaanspraktyk beskou en reflekteer dit ook sodoende ’n belangrike bron van gemeenskappe se bestaanswyses in Norton. Aan die teen kant, beklemtoon die toenemende marginalisering en onderdrukking van informele regulasies binne die bestek van besluitneming, ’n voortdurende en volgehoue gevaar om die potensiaal van sosio-ekonomiese voordele van akteurs te vernietig. Informele regulasies het in plaas daarvan, ’n “kwasi-regsplegende epog” van magstrukture ontwikkel. Dit veroorsaak potensiele gevare vir die lewensonderhoud van die algehele kleinskaalse vissersgemeenskap (SSF) in Norton. ’n Gedetailleerde uiteensetting van meerlagige beheerstrukture (beide formeel en informeel) word deur die verhandeling aangebied om ’n gepaste konseptuele raamwerk vir kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Norton te ontwikkel. Daarom is die verhandeling ’n bydrae tot huidige debatte van gereguleerde visvang-aangeleenthede wat die bestaande middele van beheer d.i. hierargiese -, saamwerkende -, en selfbeheer, gebruik. Na afloop van die verhandeling, het die navorser besef dat informele visvang-aangeleenthede ’n saamwerkende – en deelnemende beheerstelsel tussen die regering en kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) bied, en sodanig die geleentheid skep om ’n eiesoortige beleid vir kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe te ontwikkel.
VENDA ABSTRACT: Zvematongerwo nemagariro anoita vanhu vanorarama nekubata hove mumatunhu nemumamisha, zvinhu zvisinganyanyokosheswa muzvinyorwa. Hurumende inokoshesa zvekurima, nezvezvicherwa kudarika zvekubatwa kwehove. Zvinoita nechekuita nezvehove hazvinyanyotaurwa nezvazvo panotaurwa zvebudiriro munyika. Mitemo inoona nezvekubatwa nekuchengetedzwa kwehove dzemumatunhu yakawandisa zvinobva zvaita kuti mhuri dzinorarama nekubata nekutengesa hove dzivhiringidzike. Manyama amire nerongo aya anobva aita kuti vanorarama nezvehove vatambudzike. Chinangwa chetsvakurudzo ino ndechekuongorora matongerwo, mabatirwo, nemakakatamwa anowanikwa muvabati vehove nezvazvinokonzeresa mumararamiro avo. Kuti chinangwa ichi chibudirire, pane mivhunzo yakati wandei yaivhunzwa inosanganisira ine zvekuita nezvematongerwo nemagariro evanhu vanobata hove. Tsvakurudzo ino yakashandisa muono wegrounded theory kuitira kuti vanorarama nezvehove vakwanise kutaura maonero avo nezvavanofunga maererano nezvehove. Tsvakurudzo yakabudirira kupfurikidza nemibvunzo yaibvunzwa vanhu vanorarama nezvehove nevanoshanda mumapazi ehurumende anoona nezvekubatwa nekuchengetedzwa kwehove. Muiti wetsvagurudzo iyi akashandisawo zvakare misangano nemapoka (cooperatives) anoita zvemibatanidzwa yekubata nekutengesa hove. Nyaya dzemumapepanhau nemabumbiro emutemo ehurumende anoita nezvehove dzakashandiswawo pakukwenenzvera tsvagurudzo ino. Kune vanhu zana negumi nevatatu vanosanganisira varedzi vehove, nevanoita mibatanidzwa pakubata nekutengeswa kwehove vakabatsira kuti tsvagurudzo ino ikwanise kufambira mberi. Hwaro hwetsvakurudzo ino hwakasimbaradzwa nemufungo unonzi interactive governance arrangement uyo unotsanangudza nokujekesa zvematongerwo evanhu mumatunhu ivo vachivawo nezwi mumatongerwo iwawo. Zvakabuda mutsvakurudzo zvakaratidza kuti mitemo inotonga nezvehove yakawandisa munyika ichibva kumapazi ehurumende akasiyana-siyana zvinobva zvaita kuti vanhu vavhiringidzike pakuziva kuti ndeupi mutemo wekutevedzera. Dai pane mutemo wakanyorwa netsanangudzo dzinonzwisisika zvaivaitira nyore. Pamusoro peizvozvo, mitemo yezvehove muZimbabwe yakarongwa kubva kumusoro ichidzika zasi. Hurumende ndiyo inopa mitemo kupfurikidza neZimParks nemamwe mapazi eherumende kusvika izosvikawo kuzasi kune vanoita nezvehove. Kudzikwa kwemitemo kwemhando iyi kunoita kuti vanhu vapedzisire vasisatevedzi mitemo yacho nekuti kazhinji mitemo yacho haitungamidze zvido zvevanhu pamberi. Mitemo yacho inenge ichida marezinesi ekuti vanhu vabvumidzwe kubata nekutengesa hove. Marezinesi acho anenge achidhura zvekuti vanhu havazokwanise kuabhadhara. Izvi zvinobva zvaita kuti vanhu vapedzisire vachibata hove dzacho zvisiri pamutemo. Vanoti mhuri dzavo hadzingafe nenzara dzakasvinura sematemba nekuda kwemitemo. Vanoti makare-kare kusati kwava nemitemo yemhando iyi madzitateguru avo aivabvumidza kubata hove mhuri dzavo dzichiguta. Kubatwa kwehove zvisiri pamutemo kwatekeshera mudunhu reNorton kutopfuura vanobata zviripamutemo. Zvakare, kunyangwe vane matsamba ekubata hove vanowanikwawo vachiita zvekushandisa zvekuredza nekubata hove zvisiri pamutemo. Vanhu vazhinji muNorton vanoraramisa mhuri dzavo kupfurikidza nekubata nekutengesa hove. Tsvakurudzo ino inobatsira zvimwe zvinyorwa zvinoita nezvematongerwo nekubatwa kwehove. Kupfurikidza nekuona kukosha nemukurumbira uri kuita vanobata hove zvisiri pamutemo, tsvagurudzo ino inokurudzira mubatanidzwa wemasangano akasiyana-siyana anosanganisira varedzi vehove, vatengesi vehove, nehurumende pakugadzira mitemo ine chekuita nezvekubatwa nokutengeswa kwehove mu Zimbabwe.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Beheermaatreels en die dienooreenkomstige invloed daarvan op die bestaan van kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe, is ’n ongekende en onbekende fenomeen. Die regering asook plaaslike owerhede in Zimbabwe poog oenskynlik om die bestaanspraktyke van algemene boerdery en selektiewe, vakmanskap-gerigte mynbou te ondersteun en te bestuur. Dit wil voorkom asof min tot geen navorsing oor die vissery-sektor van Zimbabwe onderneem is. Kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe word tans deur wanbeheer en gefragmenteerde regulasies geteister wat die toegang tot vissersgemeenskappe beperk. Die volgehoue probleem bedreig die tersaaklike bestaanspraktyke. Hierdie verhandeling is daarop uit om die eiesoortige beheer en gepaardgaande magsverhoudinge binne die kaders van kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) asook die invloed wat dit op vissermanne/-vroue se bestaanspraktyke vermoedelik mag he, te ondersoek. Om die navorsing-voornemens van die verhandeling te verwerklik, word dit deur menigte navorsingsvrae bemiddel. Die volgende vraag word, onder andere, gevra: Wat is die huidige beheermaatreels binne die kleinskaalse vissery-sektor van Norton? Verder, word ’n gegronde teoretiese benadering gevolg om deelnemers (vissers) se “stemme” en narratiewe tot die voorgrond te bring. Die voormelde navorsing-voornemens word deur middel van kwalitatiewe navorsingsmetodes onderneem wat op ’n verskeidenheid dataverkryging-metodes geskoei is: primere bronne (onderhoude en fokusgroepbesprekings) asook sekondere bronne (koerantartikels, -berigte en staatskoerante) is gesamentlik gebruik om die navorsingsvrae te beantwoord en te bespreek. Daarom het die navorser, met deeglike oorweging, en ook gegewe die unieke kontekstuele faktore, 113 respondente vir die doeleindes van die studie geidentifiseer, wat onder andere individuele vissers asook samewerkers is. Die konseptuele raamwerk van hierdie verhandeling is op ’n interaktiewe bestuursbenadering geskoei omdat daar op die interpretatiewe beheermaatreëls van sosiale stelsels gefokus word. Na die afloop van die studie, toon die data dat kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe deur ’n oorkoepelende, gestratifiseerde en gesentraliseerde beheerstelsel gekenmerk word. Die stelsel sluit dus enige vorm van verskillende regeringsdepartemente en ministeriele groeperings in. Daar is dikwels onenigheid en misverstande oor ’n formele gesentraliseerde stelsel omdat die implementering daarvan swak gereguleer en gefragmenteer is. Die swak gesentraliseerde en hiërargiese onderhandelinge het tot ’n totstandkoming van informele visserye gelei wat in Norton se kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) oorheersend sigbaar is. Regulasies vir visvang word in ’n beduidende, oorkoepelende en interaktiewe wyse binne beide formele en informele visserye aangetref. Daarbenewens, word meer informele as formele visvang-aangeleenthede aangetref. Informele visvang regulasies word hoofsaaklik binne die kaders van dominante en die sigbare beheer van kleinskaalse visvang-aangeleenthede in Norton aangetref. Informele regulasies oor visvang-aangeleenthede is oorheersend en sigbaar in die beheer en regeerskap van kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Norton en reflekteer ook ’n behoefte aan inheemse visvangregte rondom die visser-gemeenskappe. Aan die een kant, is kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) as ’n belangrike bestaanspraktyk beskou en reflekteer dit ook sodoende ’n belangrike bron van gemeenskappe se bestaanswyses in Norton. Aan die teen kant, beklemtoon die toenemende marginalisering en onderdrukking van informele regulasies binne die bestek van besluitneming, ’n voortdurende en volgehoue gevaar om die potensiaal van sosio-ekonomiese voordele van akteurs te vernietig. Informele regulasies het in plaas daarvan, ’n “kwasi-regsplegende epog” van magstrukture ontwikkel. Dit veroorsaak potensiele gevare vir die lewensonderhoud van die algehele kleinskaalse vissersgemeenskap (SSF) in Norton. ’n Gedetailleerde uiteensetting van meerlagige beheerstrukture (beide formeel en informeel) word deur die verhandeling aangebied om ’n gepaste konseptuele raamwerk vir kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Norton te ontwikkel. Daarom is die verhandeling ’n bydrae tot huidige debatte van gereguleerde visvang-aangeleenthede wat die bestaande middele van beheer d.i. hierargiese -, saamwerkende -, en selfbeheer, gebruik. Na afloop van die verhandeling, het die navorser besef dat informele visvang-aangeleenthede ’n saamwerkende – en deelnemende beheerstelsel tussen die regering en kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) bied, en sodanig die geleentheid skep om ’n eiesoortige beleid vir kleinskaalse visvang-aangeleenthede (SSF) in Zimbabwe te ontwikkel.
VENDA ABSTRACT: Zvematongerwo nemagariro anoita vanhu vanorarama nekubata hove mumatunhu nemumamisha, zvinhu zvisinganyanyokosheswa muzvinyorwa. Hurumende inokoshesa zvekurima, nezvezvicherwa kudarika zvekubatwa kwehove. Zvinoita nechekuita nezvehove hazvinyanyotaurwa nezvazvo panotaurwa zvebudiriro munyika. Mitemo inoona nezvekubatwa nekuchengetedzwa kwehove dzemumatunhu yakawandisa zvinobva zvaita kuti mhuri dzinorarama nekubata nekutengesa hove dzivhiringidzike. Manyama amire nerongo aya anobva aita kuti vanorarama nezvehove vatambudzike. Chinangwa chetsvakurudzo ino ndechekuongorora matongerwo, mabatirwo, nemakakatamwa anowanikwa muvabati vehove nezvazvinokonzeresa mumararamiro avo. Kuti chinangwa ichi chibudirire, pane mivhunzo yakati wandei yaivhunzwa inosanganisira ine zvekuita nezvematongerwo nemagariro evanhu vanobata hove. Tsvakurudzo ino yakashandisa muono wegrounded theory kuitira kuti vanorarama nezvehove vakwanise kutaura maonero avo nezvavanofunga maererano nezvehove. Tsvakurudzo yakabudirira kupfurikidza nemibvunzo yaibvunzwa vanhu vanorarama nezvehove nevanoshanda mumapazi ehurumende anoona nezvekubatwa nekuchengetedzwa kwehove. Muiti wetsvagurudzo iyi akashandisawo zvakare misangano nemapoka (cooperatives) anoita zvemibatanidzwa yekubata nekutengesa hove. Nyaya dzemumapepanhau nemabumbiro emutemo ehurumende anoita nezvehove dzakashandiswawo pakukwenenzvera tsvagurudzo ino. Kune vanhu zana negumi nevatatu vanosanganisira varedzi vehove, nevanoita mibatanidzwa pakubata nekutengeswa kwehove vakabatsira kuti tsvagurudzo ino ikwanise kufambira mberi. Hwaro hwetsvakurudzo ino hwakasimbaradzwa nemufungo unonzi interactive governance arrangement uyo unotsanangudza nokujekesa zvematongerwo evanhu mumatunhu ivo vachivawo nezwi mumatongerwo iwawo. Zvakabuda mutsvakurudzo zvakaratidza kuti mitemo inotonga nezvehove yakawandisa munyika ichibva kumapazi ehurumende akasiyana-siyana zvinobva zvaita kuti vanhu vavhiringidzike pakuziva kuti ndeupi mutemo wekutevedzera. Dai pane mutemo wakanyorwa netsanangudzo dzinonzwisisika zvaivaitira nyore. Pamusoro peizvozvo, mitemo yezvehove muZimbabwe yakarongwa kubva kumusoro ichidzika zasi. Hurumende ndiyo inopa mitemo kupfurikidza neZimParks nemamwe mapazi eherumende kusvika izosvikawo kuzasi kune vanoita nezvehove. Kudzikwa kwemitemo kwemhando iyi kunoita kuti vanhu vapedzisire vasisatevedzi mitemo yacho nekuti kazhinji mitemo yacho haitungamidze zvido zvevanhu pamberi. Mitemo yacho inenge ichida marezinesi ekuti vanhu vabvumidzwe kubata nekutengesa hove. Marezinesi acho anenge achidhura zvekuti vanhu havazokwanise kuabhadhara. Izvi zvinobva zvaita kuti vanhu vapedzisire vachibata hove dzacho zvisiri pamutemo. Vanoti mhuri dzavo hadzingafe nenzara dzakasvinura sematemba nekuda kwemitemo. Vanoti makare-kare kusati kwava nemitemo yemhando iyi madzitateguru avo aivabvumidza kubata hove mhuri dzavo dzichiguta. Kubatwa kwehove zvisiri pamutemo kwatekeshera mudunhu reNorton kutopfuura vanobata zviripamutemo. Zvakare, kunyangwe vane matsamba ekubata hove vanowanikwawo vachiita zvekushandisa zvekuredza nekubata hove zvisiri pamutemo. Vanhu vazhinji muNorton vanoraramisa mhuri dzavo kupfurikidza nekubata nekutengesa hove. Tsvakurudzo ino inobatsira zvimwe zvinyorwa zvinoita nezvematongerwo nekubatwa kwehove. Kupfurikidza nekuona kukosha nemukurumbira uri kuita vanobata hove zvisiri pamutemo, tsvagurudzo ino inokurudzira mubatanidzwa wemasangano akasiyana-siyana anosanganisira varedzi vehove, vatengesi vehove, nehurumende pakugadzira mitemo ine chekuita nezvekubatwa nokutengeswa kwehove mu Zimbabwe.
Description
Thesis (DPhil)--Stellenbosch University, 2022.
Keywords
Fishing -- Moral and ethical aspects -- Zimbabwe -- Norton, Sustainable fisheries -- Zimbabwe -- Norton, UCTD