Research Articles (Afrikaans and Dutch)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 220
- ItemVan daar na waar? 'n Oorsigtelike blik op die herstandaardiseringsdebat van Afrikaans(LitNet, 2022) Basson, EarlStandaardafrikaans geniet sedert 1925 tot vandag hoëtaalvormstatus terwyl ander variëteite, wat hoofsaaklik met bruin Afrikaanssprekendes geassosieer word, ’n laetaalvormstatus het. Dit is ’n gevolg van die invloed van Afrikanernasionalisme op die standaardisering van Afrikaans, waartydens die heterogeniteit van die Afrikaanse spraakgemeenskap misken is. Sedert die laat 1980’s was daar verskeie gesprekke oor die heroriëntasie, oftewel die herstandaardisering, van Afrikaans. Dit behels die daarstelling van ’n standaardvariëteit wat enersyds losgewikkel is van die Afrikanernasionalistiese ideologie, maar wat andersyds die totaliteit van die Afrikaanse spraakgemeenskap weerspieël. Ondanks die entoesiasme vir só ’n (hersiene) standaardvariëteit was daar destyds en is daar vandag steeds onduidelikheid oor hoe om Afrikaanste herstandaardiseer. Hierdie onduidelikheid is ’n gevolg van die uiteenlopende hantering van die begrip herstandaardisering. Ten einde dié onduidelikheid te belig, word die voorstelle deur Van den Heever (1987), Van Rensburg (1991, 1992), De Wet (1997), Willemse (2009), Hendricks (2011, 2016, 2017) en Odendaal (2012) bespreek, asook meer onlangse beskouings oor herstandaardisering deur Le Cordeur (2020), McLachlan (2020), Van Coller en Steyn (2020) en Van Huyssteen (2020). Om die behoefte aan ’n herstandaardiseringsprojek beter te begryp, word die begrip standaardtaalideologie onder die loep geneem. Hieruit volg ’n bespreking van Bourdieu (1977:650) se beskouing van die skoolstelsel as ’n ruimte wat die standaardtaalideologie handhaaf en sodoende die standaardtaal as die enigste legitieme taal voorhou. Binne die Afrikaans-klaskamer word Standaardafrikaans ook voorgehou as die enigste legitieme vorm van Afrikaans, terwyl variëteite soos Kaapse Afrikaans in so ’n mate gestigmatiseer en gedelegitimeer is dat daardie stigmas – te wete dat Kaapse Afrikaans onbeskaafd, onderontwikkeld en onsigbaar is – vandag nog aan dié variëteit kleef. Ter afsluiting, om hierdie stigmas teen te werk en Kaapse Afrikaans te legitimeer sodat dit as ’n voedingsbron gebruik kan word om die huidige standaardvariëteit te verbreed, stel ek voor dat Kaapse Afrikaans inskoolhandboeke opgeneem moet word. Deur Kaapse Afrikaans in Afrikaans-skoolhandboeke op te neem, word die geleentheid geskep om Afrikaans as die somtotaal van sy variëteite aan te bied en ook om die variëteite as legitieme taalsisteme te vestig.
- ItemIntegrating terminological resources in dictionary portals : the case of the Diccionarios Valladolid-UVa(Woordeboek van die Afrikaanse Taal (WAT), 2020) Fuertes-Olivera, Pedro A.; Esandi-Baztan, M. A.This paper advocates the convergence of terminology and lexicography, and illustrates this view by presenting some of the steps taken for incorporating terminological resources and ideas in an online dictionary portal that is being constructed at the University of Valladolid (Spain). This dictionary portal contains several dictionary types, was designed by the same team and is being constructed from the same theoretical perspective, regardless of whether some of the lexical items included are judged "lexicographic", i.e. related to general language expressions, or "terminological", i.e. connected with terms. In addition to dealing with certain basic tenets of dictionary portals, the paper describes an ad-hoc typology of definitions that has been created for two main reasons. Firstly, it makes the process of compilation easier, more uniform, and more readily systematised, thus facilitating the efforts of different people in different places at different times. Secondly, these definitions will feed the Spanish–English Write Assistant, a commercially driven language tool that uses a language module based on statistics and is in the process of using Artificial Intelligence (AI) technologies, e.g. machine learning and neural networks, for creating patterns. We have found that precise definitions, similar to terminological (i.e. encyclopaedic) definitions, for most lemmas increase the tool's functions. Such definitions offer a very different picture of current monolingual Spanish and bilingual Spanish–English dictionaries.
- Item'n Verbeterde leksikografiese dataverspreiding- en inligtings-onttrekkingstruktuur(Department of General Linguistics, Stellenbosch University, 2021) Gouws, Rufus H.The dynamics in lexicography compel lexicographers to constantly be aware of the changes that need to be made in their dictionaries. These changes are on the level of the contents of dictionaries, lexicographic functions as well as dictionary structures. The target user group of every dictionary, their lexicographic needs and their reference skills should always be taken into account. In this article various aspects of lexicographic processes are discussed, with specific reference to adaptations in data distribution structures, the expansion of search venues and the transfer from dictionaries as push mediums to dictionaries as pull mediums. For printed dictionaries the use of a semi-integrated microstructure is proposed in order to ensure a better distinction in the presentation of example sentences and collocations. For online dictionaries the proposal is made to introduce a comprehensive search universe as well as a data-pulling structure. Such a structure offers dictionary users the opportunity to access the internet as well as the dictionary corpus from within a given dictionary. Dictionaries are transformed from destination sources to transfer sources. This offers users, including language practitioners, many more possibilities to find in the dictionary-external sources, besides the data in dictionaries, including cotextual data, also other data and especially occurrences of natural language use.
- ItemOn cosmopolitan translation and how worldviews might change(Department of General Linguistics, Stellenbosch University, 2021) Pym, AnthonyThe theorisation of cosmopolitanism can be dated from Kant’s “right to hospitality”, where the reciprocal welcoming of foreigners is supposed to lead to universal understanding. Differences in languages and religions are recognised as obstacles in the way to that ideal, yet Kant has little to say about how to get around their differences – translation is strangely absent. A role for translation in cosmopolitanism nevertheless appears in the discourses that assume an age of effective economic globalisation. The cosmopolitanisms elaborated by Ulrich Beck (2004/2006) and Gerard Delanty (2009), among many others, adopt a sense of cultural translation that requires no anterior text, no language barrier, and thus no mediator: the cosmopolitan becomes an intercultural space where relations transform subjects. Those views may be tested on the narratives of three Afrikaans-speaking intellectuals who recount how they grew up under Apartheid and progressively dissented from totalitarian discourse. The concepts of cosmopolitan translation are found to explain some of the narratives involved, particularly when the self is seen through the eyes of the other, yet strong social and national frames are still in force, boycotts counter hospitality and reinforce national frames, and language translation is found to be relatively unimportant in a milieu of polyglots.
- Item"Darling, ek is onrondneukbaar" : intertalige en intersemiotiese vertaling in TRUK se 1983-produksie van Nerina Ferreira se Afrikaanse vertaling van William Shakespeare se The taming of the shrew as Die vasvat van ’n feeks(LitNet, 2021) Stander, DanieWilliam Shakespeare se omstrede toneelstuk The taming of the shrew word sedert die draai van die 16de en 17de eeu deur talle kritici as inherent patriargaal-seksisties beskou. ’n Afrikaanse vertaling daarvan deur Nerina Ferreira, onder die titel Die vasvat van ’n feeks, is in 1983 deur die Transvaalse Raad vir die Uitvoerende Kunste (TRUK) op die planke gebring met regie deur William Egan. Deur die lense van feministiese vertaal-, gender-, teater- en performancestudies, trag hierdie artikel om iets omtrent Egan en Ferreira se ideologiese instellings aangaande gender te peil. Dit poog ook om afleidings te maak aangaande die sosio-kulturele kommentaar wat hulle moontlik wou lewer met hierdie vertaling van Shakespeare se komedie oor die rol van vroue in ’n mansgesentreerde samelewing. Hierdie ondersoek word uitgebrei deur die opvattings en praktyke in die ontstaansperiode van die bronteks in ag te neem en op te weeg teen die afleidings gemaak uit ’n bestudering van die vertaling. Binne die interseksie van teater- en vertaalstudies word die vertaalde toneelteks as ’n groepspoging beskou en verwys die woord vertaling na ’n wyer omvang van omskakelings as dié van een taal na ’n ander. Op sodanige wyse word daar na Egan en Ferreira beide as vertalers verwys: Egan word benader as ’n intersemiotiese vertaler en Ferreira as ’n intertalige vertaler. Hierdie vertaler-gesentreerde ondersoek berus hoofsaaklik op ’n bestudering van die ongepubliseerde opvoerteks (wat onder meer verstellings, kommentaar, verhoogaanwysings en ’n uiteensetting van die rolverdeling bevat), en van enkele paratekstuele bronne (insluitende biografiese inligting oor Egan en Ferreira). Die vasvat van ’n feeks word gelees as ’n subtiele feministiese hersiening van The taming of the shrew. Met hierdie artikel word daar ook gepoog om aandag te skenk aan die dikwels ondererkende werk wat teaterregisseurs en veral (vroulike) teatervertalers doen om teennarratiewe te skep binne bepaalde hegemonieë. Die publikasie van teatertekste en (meer nog) teatervertalings is immers minder winsgewend as dié van die meeste ander literêre genres. Daarby dien teater – teenoor film, om maar een voorbeeld te noem – ook as ’n voorbeeld van ’n tyd-ruimtelik-gebonde uitvoerende kunsvorm.