Bible translation and relevance theory : the translation of Titus
Date
2000-12
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : Stellenbosch University
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: Relevance theory has seriously challenged the theoretical soundness of formal and
functional equivalence as Bible translation methods. In Translation and relevance: Cognition
and context, Gutt (1991) argued that relevance theory provides translators with the best
available framework for understanding and practicing translation. In his effort to provide a
comprehensive account of translation, he proposed two new approaches to translation: direct
translation and indirect translation. He did not, however, develop direct and indirect
translation into well-defined approaches to translation.
This study explores the viability of direct and indirect translation as approaches to Bible
translation. First, by applying insights drawn from relevance theory, it spells out the
theoretical and practical implications of these approaches in an attempt to develop them into
well-defined translation methods. The explication of the two new approaches shows how and
why relevance theoretic approaches to translation differ from formal and functional
equivalence. In addition to describing the general approach of direct and indirect translation, it
also demonstrates how each approach handles specific translation issues such as figurative
language, implicit information, ambiguity, and gender-biased language.
Then, by using them to translate the epistle to Titus, the study tests the practical
effectiveness of each new approach. This lengthy application yields many examples of how
relevance theory provides translators with valuable guidance for making difficult translation
decisions. It emphasises the need for translators to take measures to bridge the contextual gap
between the source context and the receptor context, illustrating how this can be done by
providing footnotes in a direct translation or by explicating implicit information in an indirect
translation.
The study closes with a brief assessment of the two new approaches and some
suggestions for further research. The conclusions show both the value and the limitations of
the results of this study.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Relevansieteorie bevraagteken ernstig die teoretiese basis van formele en funksionele ekwivalensie as metodes van Bybelvertaling. Gutt (1991) het in Translation and relevance: Cognition and context geargumenteer dat relevansieteorie vertalers voorsien van die beste beskikbare raamwerk vir die verstaan en beoefening van vertaling. In sy poging om 'n omvattende beskrywing van vertaling daar te stel, het hy twee nuwe benaderings voorgestel: direkte vertaling en indirekte vertaling. Hy het egter nie direkte en indirekte vertaling ontwikkel tot goed gedefinieerde benaderings tot vertaling nie. Hierdie studie ondersoek die lewensvatbaarheid van direkte en indirekte vertaling as benaderings tot Bybelvertaling. Eerstens word aan die hand van insigte ontleen aan relevansieteorie die teoretiese en praktiese implikasies van hierdie benaderings verken met die doel om dit te ontwikkel tot goed gedefineerde metodes van vertaling. Die uiteensetting van hierdie twee nuwe benaderings toon hoe en waarom relevansieteoretiese benaderings tot vertaling verskil van formele en funksionele ekwivalensie. Benewens 'n beskrywing van die algemene benadering van direkte en indirekte vertaling, demonstreer die uiteensetting hoe elke benadering spesifieke aangeleenthede soos beeldspraak, implisiete inligting, dubbelsinnigheid en gender-bevooroordeelde taal, in vertaalpraktyk hanteer. Vervolgens stel die ondersoek die praktiese effektiwiteit van elke nuwe benadering op die proef deur dit te gebruik om die brief aan Titus te vertaal. Hierdie omvangryke toepassing lewer verskeie voorbeelde waar relevansieteorie vertalers van waardevolle riglyne voorsien om moeilike besluite oor vertaling te maak. Dit benadruk die noodsaaklikheid vir vertalers om spesiale maatreels te tref om die kontekstuele gaping te oorbrug tussen die bronkonteks en die reseptorkonteks, en word geillustreer deur in 'n direkte vertaling voetnotas te gebruik en deur in 'n indirekte vertaling implisiete inligting eksplisiet te maak. Die ondersoek word afgesluit met 'n kort evaluering van die twee benaderings en met enkele voorstelle vir verdere navorsing. Die gevolgtrekking toon beide die waarde en die beperkings van die resultate van hierdie ondersoek.
AFRIKAANSE OPSOMMING: Relevansieteorie bevraagteken ernstig die teoretiese basis van formele en funksionele ekwivalensie as metodes van Bybelvertaling. Gutt (1991) het in Translation and relevance: Cognition and context geargumenteer dat relevansieteorie vertalers voorsien van die beste beskikbare raamwerk vir die verstaan en beoefening van vertaling. In sy poging om 'n omvattende beskrywing van vertaling daar te stel, het hy twee nuwe benaderings voorgestel: direkte vertaling en indirekte vertaling. Hy het egter nie direkte en indirekte vertaling ontwikkel tot goed gedefinieerde benaderings tot vertaling nie. Hierdie studie ondersoek die lewensvatbaarheid van direkte en indirekte vertaling as benaderings tot Bybelvertaling. Eerstens word aan die hand van insigte ontleen aan relevansieteorie die teoretiese en praktiese implikasies van hierdie benaderings verken met die doel om dit te ontwikkel tot goed gedefineerde metodes van vertaling. Die uiteensetting van hierdie twee nuwe benaderings toon hoe en waarom relevansieteoretiese benaderings tot vertaling verskil van formele en funksionele ekwivalensie. Benewens 'n beskrywing van die algemene benadering van direkte en indirekte vertaling, demonstreer die uiteensetting hoe elke benadering spesifieke aangeleenthede soos beeldspraak, implisiete inligting, dubbelsinnigheid en gender-bevooroordeelde taal, in vertaalpraktyk hanteer. Vervolgens stel die ondersoek die praktiese effektiwiteit van elke nuwe benadering op die proef deur dit te gebruik om die brief aan Titus te vertaal. Hierdie omvangryke toepassing lewer verskeie voorbeelde waar relevansieteorie vertalers van waardevolle riglyne voorsien om moeilike besluite oor vertaling te maak. Dit benadruk die noodsaaklikheid vir vertalers om spesiale maatreels te tref om die kontekstuele gaping te oorbrug tussen die bronkonteks en die reseptorkonteks, en word geillustreer deur in 'n direkte vertaling voetnotas te gebruik en deur in 'n indirekte vertaling implisiete inligting eksplisiet te maak. Die ondersoek word afgesluit met 'n kort evaluering van die twee benaderings en met enkele voorstelle vir verdere navorsing. Die gevolgtrekking toon beide die waarde en die beperkings van die resultate van hierdie ondersoek.
Description
Thesis (DLitt)--Stellenbosch University, 2000.
Keywords
Bible -- Translating, Bible. Titus -- Translating, Translating and interpreting, Relevance, Dissertations -- Ancient studies, Theses -- Ancient studies